|
|
Hoofdlijnen 1939 (vanaf 30 juli)
Aan het einde van het Interbellum neemt de dreiging aan onze oostgrens toe. Hoewel ook Nederland denkt en hoopt dat de Duitse agressie tijdig met vreedzame middelen kan worden ingedamd, worden er toch voorbereidingen getroffen om 's lands weerbaarheid te vergroten en met name de voedselvoorziening te garanderen.
In augustus 1939 worden de voor-mobilisatie en (kort daarna) de algehele mobilisatie van leger en vloot afgekondigd. De bescherming van de bevolking wordt gestructureerd waarbij het accent op de Luchtbeschermingsdienst ligt. Het distributieapparaat krijgt vorm, een hamsterbeschikking wordt van kracht en er worden beperkingen opgelegd aan het verbruik van brandstof voor voertuigen.
ga naar 1939
-- Kalendarium van Tiel deel XIII - bladzijde 1 -- [4538]
|
|
|
Hoofdlijnen 1941
De gevolgen van de Duitse bezetting worden steeds duidelijker merkbaar. Een groot aantal verordeningen treft ook Tiel en vernedert met name het Joodse deel van de bevolking.
Het schaarser worden van voedsel, brandstof en kleding noodzaakt tot verdere rantsoenering van deze goederen. De distributiedienst groeit letterlijk tegen de verdrukking in. Door materiaalgebrek stagneert de bouw, de woningbouw komt tot stilstand.
Het verzet breidt zich uit, de illegaliteit organiseert zich in meerdere vormen. De nadruk ligt daarbij op het verzamelen van wapens en munitie, bedoeld om te gelegener tijd de vijand aan te vallen. De Tielenaar G.J. Laagwater speelt daarin een hoofdrol. Begin 1941 beschikt men op papier over een leger van driehonderd bewapende mensen. Tot districtscommandant wordt het Varikse schoolhoofd A. Hebly benoemd, die door verraad in augustus wordt gearresteerd en vervolgens gefusilleerd. Ook Laagwater en anderen worden opgepakt, maar zij worden later vrijgelaten. Onder de toenemende dreiging besluiten zij echter onder te duiken. Het wachten is op richtlijnen uit Londen.
ga naar 1941
-- Kalendarium van Tiel deel XIII - bladzijde 24 -- [4687]
|
|
|
Hoofdlijnen 1942
De oorlog legt een steeds grotere druk op de schouders van de bevolking. Voedselvoorziening en volksgezondheid worden bedreigd. De oprichting van een centrale keuken, verstrekking van vitaminetabletten en hygiënische maatregelen vormen een beperkt antwoord op deze dreiging. Erger is de toenemende haat die de bezetter ten opzichte van de joden ten toon spreidt. Naast de talloze vernederende verordeningen is er nu ook de angst voor deportatie. Door moedig optreden van onder meer de commissaris van politie ontkomen de meeste Tielse joden in november aan de eerste arrestatiegolf.
Het verzet lijdt in augustus zware verliezen als bij een inval tijdens een bijeenkomst van de Orde Dienst een aantal plaatselijke kopstukken gevangen wordt genomen. De vakbonden worden opgeheven, hun leden dienen zich aan te melden bij het Nederlandsch Arbeidsfront. Middenstandsorganisaties worden vervangen door het Duitse stelsel van vakgroepen.
Evacués uit de westelijke provincies vinden in Tiel een tijdelijk onderdak. Het Duitse leger vordert verscheidene gebouwen, ook scholen ontkomen niet. Toch zijn er voor het onderwijs enkele lichtpunten; de eerste stappen worden gezet om tot de oprichting van scholen voor buitengewoon lager onderwijs en voortgezet lager onderwijs te komen.
ga naar 1942
-- Kalendarium van Tiel deel XIII - bladzijde 35 -- [4736]
|
|
|
Hoofdlijnen 1943-17 september 1944
In toenemende mate ondervindt Tiel de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog.
De deportatie van de joden kan niet worden voorkomen. Daarnaast treffen hen steeds meer grievende maatregelen. Verzetsacties bewijzen dat de bevolking zich niet zonder meer gewonnen geeft. Helaas eisen deze acties dikwijls slachtoffers.
De 'Arbeitseinsatz' wordt voorbereid. Pogingen tot het ontduiken daarvan hebben wisselend succes. Het geven van onderwijs wordt moeilijker en tenslotte stopgezet. De woningbouw stagneert door materiaalschaarste. Op een aantal gebieden van het maatschappelijk leven heersen minder 'kommer en kwel'. Maar over het algemeen wordt deze periode van de Tielse geschiedenis gekenmerkt door zorg voor de primaire levensbehoeften en angst voor het behouden van lijf en goed.
ga naar 1943
-- Kalendarium van Tiel deel XIII - bladzijde 50 -- [4806]
|
|
|
Hoofdlijnen 1944 (sept)-1945 (mei)
De geallieerde troepen staan begin september aan de Nederlandse grens. Op 5 september verspreidt zich het gerucht dat zij bezig zijn het Nederlandse grondgebied te bevrijden. Duitsers en 'foute' Nederlanders raken in paniek en vluchten naar het oosten.
Ook in Tiel nemen NSB'ers op deze 'dolle dinsdag' de benen richting Duitsland. De bevolking heeft te vroeg gejuicht: de Duitse troepen hergroeperen zich en beginnen stellingen te bouwen in en langs de dijken.
Op 17 september begint de operatie Market Garden. De geallieerden rukken op vanuit het zuiden en bezetten Maas en Waal.
Er breekt een zeer moeilijke tijd aan voor de Betuwse bevolking. Vooral Tiel krijgt zwaar te lijden onder de beschietingen door de Engelsen vanuit Maas en Waal. In deze periode heeft de EHBO onder leiding van dokter J.P. Asjes bijzonder veel hulp geboden aan de bevolking. De transportcolonne onder leiding van de heer A.Th.M. Velders heeft onder gevaarlijke omstandigheden veel goed werk verricht.
Al in september moeten de eerste inwoners hun huizen verlaten. Geruchten doen de ronde dat de hele stad moet worden geëvacueerd. Vooral deze onzekerheid is een kwelling voor de Tielenaren.
De Duitsers oefenen een grote terreur uit door huizen te plunderen, burgers te gijzelen en ze te fusilleren. Tot overmaat van ramp is het een strenge winter en dreigt er gevaar door de hoge waterstand in de Waal. In januari moet de hele bevolking worden geëvacueerd. Een groot deel brengt de laatste maanden van de oorlog in Friesland door. Bij hun terugkomst na de capitulatie ligt Tiel in puin.
ga naar 1944
-- Kalendarium van Tiel deel XIV - bladzijde 1 -- [4922]
|
|
|
![foto 1945-6]()
De Hoogeindsestraat, richting Veemarkt. Op de achtergrond het voormalige hotel Telkamp. Foto: G.W.Bouwhuis, Tiel.
Hoofdlijnen 1945 (vanaf mei)
Bij besluit van het Provinciaal Militair Gezag is Tiel tot evacuatiegebied verklaard. Het gevolg hiervan is dat niemand zonder verblijfsvergunning Tiel mag betreden. Alleen zij die volstrekt noodzakelijk zijn voor de wederopbouw komen voor een dergelijke vergunning in aanmerking. Het verblijf in Tiel is niet zonder risico, want overal liggen explosieven en sommige huizen staan op instorten. De straten in de binnenstad zijn onbegaanbaar door het puin.
De Tielenaren die nog elders verblijven, moeten op het ergste voorbereid zijn. Vele huizen zijn onherstelbaar verwoest en veel huisraad is vernield of door plundering verdwenen. De gemeentepolitie is al snel ingezet en uitgebreid met een speciaal hulp-politiecorps.
Een van de grote problemen is het gebrek aan drinkwater. Al op 7 mei krijgt aannemer Th.A. Beutener opdracht om de watervoorziening op gang te brengen. De watertoren is echter verwoest en de kelder met de elektrische pompen staat onder water.
De Binnenlandse Strijdkrachten stellen veertig arbeiders ter beschikking. Het zijn mannen die voor de Duitsers gewerkt hebben. Door grote inspanning gelukt het met steun van de PGEM en enige technici van de Waterleidingmaatschappij in zestien (!) dagen op beperkte schaal water te leveren. Intussen is ook de zuiveringsactie op gang gekomen. Een speciale commissie, die zitting heeft in Walstede aan de Konijnenwal, onderzoekt de antecedenten van de Duitse soldaten die op 7 mei waren ontwapend, alvorens zij worden afgevoerd. Een aantal Nederlandse SS'ers wordt gevangen gezet en wacht een berechting.
ga naar 1945
-- Kalendarium van Tiel deel XIV - bladzijde 19 -- [5049]
|
|
|
![foto 1946-1]()
Luchtfoto van Tiel uit 1946. Foto KLM Aerocarto.
Hoofdlijnen 1946
In het begin van het jaar is het puin in de binnenstad nagenoeg opgeruimd. De fundamenten van de verwoeste panden zijn nog aanwezig. Grote open vlakten maken duidelijk hoe zwaar Tiel door de beschietingen is getroffen. De verdeling van de beschikbare woonruimte is een groot probleem. Ook de middenstanders zitten her en der verspreid in te krappe behuizingen. De herstelwerkzaamheden vorderen traag door gebrek aan bouwmaterialen. Voor het eerst na de oorlog krijgt Tiel weer een democratisch gekozen stadsbestuur. De PvdA claimt op grond van de uiterst krappe meerderheid de beide wethouderszetels, hetgeen kwaad bloed zet bij de andere partijen. Er wordt een CPN'er in de raad gekozen. De berechting van 'foute' Nederlanders uit Tiel en de regio wordt opgedragen aan een tribunaal dat zitting houdt in het Gerechtsgebouw.
ga naar 1946
-- Kalendarium van Tiel deel XIV - bladzijde 27 -- [5129]
|
|
|
Hoofdlijnen 1947
De wederopbouw verloopt te traag. De extra steun die getroffen gebieden ontvangen vanuit Den Haag, is onvoldoende. Het gemeentebestuur is daarover ontevreden. Het woningtekort blijft een van de grootste problemen. Er staan nog ruim vierhonderd gezinshoofden ingeschreven als woningzoekenden. B en W worden bij de uitvoering van de Woningruimtewet (1947) terzijde gestaan door de vorig jaar ingestelde woningadviescommissie. Deze instantie bemiddelt 54 keer bij het totstandkomen van inwoning. Daarnaast kan in 73 gevallen inwoning worden geregeld door bereidverklaring van de hoofdbewoner. Er heerst ook in Tiel grote bezorgdheid over de toestand in Nederlands-Indië, waar 120 Tielse jongens onder de wapens zijn.
ga naar 1947
-- Kalendarium van Tiel deel XIV - bladzijde 31 -- [5148]
|
|
|
![foto 1948-1]()
De Lijsterbesstraat op de Lok. De trottoirs zijn nog niet betegeld (collectie Smit/Kers).
Hoofdlijnen 1948
De bouwaktiviteiten verlopen dit jaar voorspoediger dan voorheen. Het plan 'Hogestraat' (de Bevrijdingsbuurt) komt gereed en op de Lok wordt volop gebouwd. Het oorlogsherstel vindt goede voortgang. Daardoor kunnen 163 gezinnen van inwoning worden ontlast. Aan het eind van dit jaar zijn nog 151 gezinnen inwonend.
Nadat de Sint-Caeciliakapel is gerestaureerd, krijgt de Hervormde gemeente weer een eigen kerkgebouw.
De afschaffing van de distributie geeft de middenstand nieuwe mogelijkheden. Het Herbouwplan verkeert in een vergevorderd stadium. Het uitbreidingsplan loopt vertraging op door moeilijkheden van interlokale aard. Dit plan is van belang voor de aanleg van een industrieterrein.
Het gebruik van de gierpont wordt steeds problematischer gezien het toenemende scheepvaartverkeer. Vooral de slepen zorgen voor veel vertraging. Het Tielse veer is het drukst van Gelderland. De roep om het veer te bedienen met vrijvarende ponten wordt luider.
ga naar 1948
-- Kalendarium van Tiel deel XIV - bladzijde 34 -- [5164]
|
|
|
![foto 1949-2]()
De Tielse binnenstad bewaart nog vele herinneringen aan de wederopbouw.
Hoofdlijnen 1949
Dit jaar mag voor Tiel een goed en belangrijk jaar worden genoemd. Herbouwde zaken kunnen hun deuren openen en de woningbouw vordert gestaag. Er komen 89 nieuwe woningen bij en aan woningverbetering wordt veel aandacht besteed. Het aangepaste Herbouwplan voor de binnenstad wordt aangenomen. De Herverkavelingscommissie is druk bezig om met de betrokkenen tot overeenstemming te komen. De los- en laadkade wordt in gebruik genomen. Sinds enige jaren is er weer een - zij het geringe - werkloosheid. Aan het eind van het jaar staan 44 werkzoekenden ingeschreven.
ga naar 1949
-- Kalendarium van Tiel deel XIV - bladzijde 37 -- [5175]
|
|
|
Hoofdlijnen 1950 -1959
Deze periode staat volledig in het teken van de nasleep van de oorlog.
Ter herinnering aan de omgekomen joodse medeburgers wordt een monument onthuld op de Israëlitische begraafplaats. Aan de Oude Haven wordt een oorlogsgedenkteken geplaatst.
De wederopbouw is in volle gang. In de zwaar beschadigde binnenstad worden per jaar tientallen woningen en winkels in gebruik genomen waarvan er in dit hoofdstuk slechts enkele worden genoemd.
De Waterstraat wordt aan het begin en het einde verbreed, dit was mogelijk doordat de huizen daar totaal verwoest waren. Een opvallend gebeuren is de doorbraak van de Westluidensestraat naar de Markt (Groenmarkt). Dit betekent een ingreep in het eeuwenoude Tielse stratenpatroon. Voor vele Tielenaren zijn de restauratie van de Sint-Maartenskerk en de herbouw van de toren het symbool van herrijzend Tiel.
Buiten de grachten worden nieuwe wijken aangelegd zoals op de Lok waar de Bomenbuurt ontstaat. Er wordt ook druk gebouwd op het Ooy. In Tiel-West wordt een begin gemaakt met flatbouw, een woonvorm die voorlopig niet meer weg te denken is uit de stadsontwikkeling. In de Bloemenbuurt komen de eerste bejaardenwoningen. Ook op onderwijsgebied heerst grote bouwbedrijvigheid, zowel voor het lager als voor het beroepsonderwijs. Sinds de invoering van de Wet op het Kleuteronderwijs in 1955 neemt het aantal kleuterscholen toe.
De industrie bloeit op. Er is behoefte aan nieuw industrieterrein. Dit wordt aangelegd op de Kellen en is gunstig gelegen aan het recent geopende Amsterdam-Rijnkanaal en de in aanleg zijnde Rijksweg 15.
Door de annexatie van Drumpt wordt het grondgebied van Tiel aanzienlijk uitgebreid.
ga naar 1950
-- Kalendarium van Tiel deel XV - bladzijde 1 -- [5194]
|
|
|
Hoofdlijnen 1960 -1964
Er verandert veel in deze periode.
De bouwactiviteiten in Tiel-Oost naderen hun voltooiing met de bouw van twee scholen voor bijzonder onderwijs. Na het vaststellen van de bestemmingsplannen Tiel-West I en II breidt Tiel zich de komende jaren uit in westelijke richting. Het is globaal genomen het gebied tussen het Inundatiekanaal en de spoorlijn Tiel - Geldermalsen. De Ambonnezen kunnen hun woonoorden verruilen voor huizen in deze nieuwe wijk.
De infrastructuur wordt aanzienlijk verbeterd door het in gebruik nemen van een deel van rijksweg 15. Tiel is nu via 'knooppunt' Deil aangesloten op het landelijk net van autosnelwegen.
De verbinding met Maas en Waal wordt verbeterd door het in de vaart brengen van een grote snelle vrij-varende pont. Op het industrieterrein Keilen vestigen zich de eerste industriële ondernemingen waarvan glasfabriek De Maas de belangrijkste is.
Door de toename van de werkgelegenheid ontstaat een tekort aan arbeidskrachten, waardoor het nodig is buitenlandse 'gastarbeiders' aan te trekken. De meesten zijn van Turkse afkomst.
Het overschakelen op aardgas betekent het einde van de meer dan een eeuw oude Tielse gasfabriek. Op verschillende terreinen komt intergemeentelijke samenwerking tot stand, zoals op het gebied van onderwijs, sociale voorzieningen en het archiefwezen.
ga naar 1960
-- Kalendarium van Tiel deel XV - bladzijde 24 -- [5290]
|
|
|
Hoofdlijnen 1965 -1969
Er worden in deze periode vele nieuwe projecten gerealiseerd:
De ziekenhuisaccomodatie wordt aanzienlijk uitgebreid en het oude Bethesda-ziekenhuis wordt verbouwd tot verpleeghuis.
De bouw van Gasthuislinge is een aanwinst voor de bejaardenzorg.
In Tiel-Oost wordt een nieuw kerkgebouw in gebruik genomen door de Dominicusparochie. De Lutherse gemeente krijgt de beschikking over de Sint-Caeciliakapel.
Op onderwijsgebied is de bouw van een nieuwe ULO en LTS van belang voor Tiel en de regio.
Door de ingebruikneming van het nieuwe zwembadcomplex gaat een lang gekoesterde wens in vervulling.
De Agnietenhof vervangt het in de oorlog verloren gegane Spaarbankgebouw.
De infrastructuur wordt verbeterd door de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal en de openstelling van de provinciale weg naar Buren.
Er wordt een tweede vrij-varende pont in de vaart gebracht, wat van belang is voor de verbinding met Maas en Waal.
In verband met de groei van Tiel wordt het dagelijks bestuur uitgebreid met twee wethouders, zodat het college nu bestaat uit de burgemeester en vier wethouders.
ga naar 1965
-- Kalendarium van Tiel deel XV - bladzijde 35 -- [5351]
|
|
|
Hoofdlijnen 1970-1979
Door de gemeentelijke herindeling per 1 januari 1978 worden Zennewijnen, Wadenoijen en een deel van Kapel-Avezaath bij Tiel gevoegd. In feite is deze gebiedsuitbreiding op een teleurstelling uitgelopen. In de oorspronkelijke plannen van de regering zouden er in de West-Betuwe drie grote gemeenten worden gevormd: Tiel, Geldermalsen en Culemborg. De Tweede Kamer beslist echter dat er vijf gemeenten komen. Buren en Neerijnen worden toegevoegd, waardoor de uitbreiding van Tiel beperkt blijft. In 1970 start Tiel met 21.789 inwoners. Dit aantal neemt in tien jaar met 32,7% toe tot 28.921. De oorzaken zijn een normaal geboorteoverschot en een fors vestigingsoverschot. Het laatste heeft te maken met een toename van het aantal woningen met 2960. Ook grenscorrecties (2061) en een stijging van het aantal allochtonen (van 450 naar 1.400) droegen bij tot de bevolkingsgroei.
Met de werkgelegenheid gaat het bergafwaarts. In het gebied van het Gewestelijk Arbeidsbureau Tiel bedraagt in 1979 het aantal werkloze mannen 4,1%, hetgeen nagenoeg overeenkomt met het landelijk gemiddelde. Met 11,3% ligt het aantal vrouwelijke werklozen echter ver boven het landelijk gemiddelde.
Nieuw voor Tiel zijn de activiteiten van krakers en de drugsproblemen. Het nog maar kort bestaande jongerencentrum De Spil wordt om de laatste reden gesloten. Een dreigende sluiting van de Sint-Maartenskerk kan worden voorkomen, dit heeft echter wel tot gevolg dat Eben Haëzer en Ons Huis verkocht worden en plaats maken voor woningbouw.
Het nieuwe regionale woonwagenkamp in Passewaay zorgt al spoedig voor problemen. Rellen en vernielingen hebben tot gevolg dat het kamp wordt opgeheven. De bewoners worden verspreid over een aantal kleinere kampen. Er zijn ook gunstige ontwikkelingen te melden zoals de bouw van het verpleeghuis (Nieuw) Vrijthof, verzorgingshuis Westlede en de renovatie van verzorgingstehuis Walstede. De sporthal Westroijen en de Betuwe-sporthal worden in gebruik genomen.
Op het industrieterrein Kellen vestigt zich een groot aantal bedrijven.
Rijksweg A15 wordt verlengd in oostelijke richting en het Amsterdam-Rijnkanaal wordt verbreed. Na de openstelling van de Prins Willem Alexanderbrug wordt de grote veerpont Tiel-Wamel vervangen door een kleine pont voor voetgangers en fietsers.
Op onderwijsgebied voltrekt zich de overdracht van het eeuwenoude Stedelijk Gymnasium aan het Rijk, de fusie met de Rijksscholengemeenschap is het gevolg. In de nieuwbouwwijk Westroijen vinden de kleuter- en lagere scholen van de drie zuilen onderdak in een nieuw complex basisscholen. De oprichting van een MTS-Meao en de bouw van een nieuwe school voor middelbaar agrarisch onderwijs versterken de centrumfunctie van Tiel. Ook de muziekschool is een aanwinst.
Op milieugebied zorgen de problemen met Verdugt voor veel opschudding. Positief voor het milieu is de oprichting van het Zuiveringsschap Rivierenland. Het recent geopende theater Agnietenhof trekt veel bezoekers. De concerten voor kamermuziek worden na 33 jaar beëindigd.
Het aanzien van Tiel als winkelstad wordt verbeterd door de aanleg van de promenade. Een aantal verpauperde locaties zal het stadsbeeld echter nog jaren ongunstig beïnvloeden. De herbouw van de Waterpoort naast de gerestaureerde Groote Sociëteit wordt ervaren als de bekroning van de wederopbouw in Tiel.
ga naar 1970
-- Kalendarium van Tiel deel XVI - bladzijde 1 -- [5422]
|
|
|
Hoofdlijnen 1980 -1989
In deze periode vinden twee burgemeesterswisselingen plaats. Burgemeester drs. K.F. Broekens vertrekt in 1981 naar Gouda en zijn opvolger, mr. J.J.H. Pop, in 1988 naar Alkmaar. In 1989 wordt drs. E.J. van Tellingen burgemeester van Tiel. De elektronische stemmachines doen hun intrede. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 1982 en 1986 zijn de verschuivingen minimaal. De vorming van een nieuw college verloopt in 1986 niet zoals verwacht. PvdA en CDA verdelen de vier wethoudersposten, de VVD wordt buitenspel gezet. Bij de gemeentepolitie ontstaan interne problemen. Deze leiden ertoe dat achtereenvolgens twee korpschefs hun functie neerleggen.
De bevolking neemt in de beginjaren slechts langzaam toe. Dit wordt veroorzaakt door een gering en zelfs negatief vestigingsoverschot. Mede door de voortschrijdende woningbouw stijgt het inwonertal na 1984. In dat jaar wordt het getal 30.000 bereikt.
In plan Drumpt wordt veel gebouwd en ook in Rauwenhof komt de woningbouw op gang. Met de verwerving van grond voor de nieuwbouwwijk Passewaay wordt een begin gemaakt.
De werkgelegenheid nadert in 1984 een dieptepunt. De metaalwarenfabrieken Kurz, Metawa en Rio worden gesloten. Daalderop BV krimpt in, maar kan dankzij de productie van boilers voortbestaan.
Als Unilever conservenfabriek De Betuwe aan Hero verkoopt, dreigt een nieuwe ramp. Het gemeentebestuur doet tevergeefs verwoede pogingen om dit bedrijf voor Tiel te behouden. Ook het verdwijnen van de Veiling T. en O. betekent een verlies voor de stad.
Daar tegenover staan nieuwe vestigingen op het bedrijventerrein Keilen. Er wordt ook reeds gesproken over annexatie van Medel, dit uitbreidingsplan stuit echter op veel weerstand.
Op het gebied van onderwijs voltrekt zich een aantal veranderingen. Oude schoolgebouwen aan de Binnenweg(l884) en de Achterweg (1904) worden gesloopt. Ook de Finse school (1949) aan de Esdoornstraat ondergaat dit lot. Maar er worden ook nieuwe gebouwd zoals de Zevensprong aan de Bakkerstraat, de Adamshof aan de Brugstraat en het scholencomplex voor de drie zuilen op Rauwenhof. Het speciaal onderwijs krijgt de beschikking over de Driestromenschool aan de W.J. Bladergroenstraat. Voor individueel technisch onderwijs (ITO) wordt nieuwbouw gepleegd op het terrein van de LTS. Als nieuweling doet de Vrije School aan de Priorlaan haar intrede in Tiel. Het nieuwe sportpark in Rauwenhof is een aanwinst. Tiel wordt ook een sportevenement rijker, de Profronde. In de beginjaren worden veel prominente renners gecontracteerd, de belangstelling is groot. Toch is dit evenement geen lang leven beschoren.
ga naar 1980
-- Kalendarium van Tiel deel XVII - bladzijde 1 -- [5754]
|
|
|
![foto 1990-1]()
Tiel omstreeks 1 februari 1995. Foto Jan Bouwhuis
Hoofdlijnen 1990-1995
De verkiezingen voor de gemeenteraad van 1990 geven nog een vrij normaal beeld, maar in 1994 vindt een grote verandering plaats in het kiesgedrag. De PvdA en het CDA zijn de verliezers, de VVD en vooral D66 boeken winst. Op bestuurlijk gebied heerst onrust. De reorganisatie van de gemeentesecretarie is per 1 januari 1992 voltooid. De benoeming van de sectorhoofden verloopt niet zonder strubbelingen. De nieuwe gemeentesecretaris A. van Dam, die J. Koops opvolgde, blijkt niet tegen de problemen opgewassen. De affaire Kellen-West heeft tot gevolg dat in 1991 twee raadsleden opstappen, een unieke gebeurtenis in de Tielse bestuurlijke geschiedenis.
De installatie van de Klankbordgroep voor de Binnenstad is in principe een goede poging om de burgerij bij nieuwe plannen te betrekken.
Veel opschudding veroorzaakt de startnotitie van de Nederlandse Spoorwegen over de aanleg van de Betuweroute, die voor een deel over Tiels grondgebied is gepland.
Het bedrijventerrein Keilen begint vol te raken, uitbreiding van de werkgelegenheid is het positieve gevolg. De verhuizing van de jamproductie naar Breda is voor vele Tielenaren moeilijk te verteren.
Ook de laatste veiling verlaat Tiel. In de voormalige veilinghallen trekt later Jomanda met haar healings duizenden bezoekers.
De belangrijkste en meest ingrijpende gebeurtenis in deze periode is de algehele evacuatie tengevolge de hoge waterstand van de Waal. Voor vele oudere Tielenaren is het de derde keer dat zij hun stad gedwongen verlaten. Door deze bijna-ramp wordt de vertraagde dijkverzwaring nu echter met grote voortvarendheid aangepakt.
ga naar 1990
-- Kalendarium van Tiel deel XVIII - bladzijde 1 -- [6010]
|
|
|
![foto 1996-1]()
Start van de dijkverzwaring. Foto Jan Bouwhuis.
Hoofdlijnen 1996-2000
De dijkverzwaring is in volle gang. Wat jaren op zich liet wachten wordt nu door het aannemen van de Deltawet Grote Rivieren met spoed tot stand gebracht. Voor de stadsmuur brengt men een stalen damwand aan, door een betonnen afdekplaat met de muur verbonden. De coupures worden versterkt en bij Bellevue wordt een derde coupure aangelegd. Via deze coupure krijgt het verkeer op de Nieuwe Tielseweg aansluiting op een nieuw stuk Waalstraat, dat wordt aangelegd in het Paardenwater.
De ambtelijke rust is nog niet hersteld. Weer wordt een nieuwe gemeentesecretaris aangesteld in de persoon van A. Huybrechts. Er wordt hard gewerkt aan het verbeteren van de situatie. Het nieuwe stadhuis is inmiddels in gebruik genomen.
De verkiezingen van 1998 betekenen voor D66 een dramatisch verlies, de Socialistische Partij (SP) komt als nieuwe partij met twee zetels in de raad. Bij de installatie blijkt een van de SP-leden over te lopen naar Groen Links; in 1999 treedt ook het tweede lid uit de fractie en gaat op persoonlijke titel verder. Een slechtere start is nauwelijks denkbaar.
In de nieuwbouwwijk Passewaay wordt flink gebouwd. De eerste permanente schoolgebouwen worden in gebruik genomen en het winkelcentrum wordt geopend. Een tweede ontsluitingsweg is nog steeds niet gerealiseerd en het afsluiten van de sluiproute via Wadenoijen met een bussluis stuit op weerstand bij de Passewaayers.
Ook in de stad vinden volop bouwactiviteiten plaats zoals het Koornmarktproject en het Tolhuiscomplex. De bebouwing op het voormalige Betuweterrein verkeert in een gevorderd stadium. Voor de bouw van flats met uitzicht op de Waal bestaat grote belangstelling. De woningbouw op de terreinen van de vroegere metaalwarenfabrieken wordt ernstig belemmerd door de bodemvervuiling. De sanering van het Rio-terrein is in volle gang.
Voor de ontwikkeling van de industrie is het industrieschap Medel opgericht. Het is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Echteld en Tiel. Tiel heeft echter te kennen gegeven dat het Medel wil annexeren. De archeologie beleeft in deze periode hoogtijdagen. Oude kades van Tiel - de opvolger van Dorestad - worden blootgelegd en de opgravingen van een Bataafse nederzetting en grafvelden in Passewaay trekken landelijk de aandacht.
ga naar 1996
-- Kalendarium van Tiel deel XIX - bladzijde 1 -- [6233]
|
